कोकणातली माडा-पोफळींनी भरलेली बाग. आबुराव आणि बाबुराव दुपारचे जेवण करून चंची काढून तंबाखू मळत आहेत. समोर "संध्याकाळ", "कोंकण टाईम्स" वगैरे पेपर पडलेत.
आ.रा. (सुपारी कातरत): बाब्या, ह्ये पायलं का फेपरात?
बा.रा.: मंग तर, त्याशिवाय दिवस सुरु होत नाय आपला.
आ.रा.: चित्र नव्हं, वाचत बी जा जरा.
बा.रा.: काय हाय? त्ये होय.. शेजारच्या वाडीतून परवा लोकांना घेऊन जात होते मुंबैला, ऱ्हायाला, खायला बी देनार व्हते, (अंगठा तोंडाकडे नेत, हळू आवाजात) ह्याची पण सोय व्हती. म्हने कोनाच्या तरी मागनं "मीलालीच पायजे" एवडच वरडायचं.
आ.रा.: पल्याडच्या वाडीतली पण मुंबैला गेली व्हती, कसल्याश्या पार्कात हुभं ऱ्हायाचं व्हतं आळीपाळीनं कशाभोवती. (ओठांच्या मागे तंबाखूची गोळी सारत आ.रा. बोलले.)
बा.रा.: फुकटची मानसं निस्ती. त्ये मारू देत, ह्ये ऐकलं का? त्यो पोष्टातला गन्या सांगत व्हता, पेपरात आलंय कि इंदू मिल वर बाबासाहेबांचं कायसं बांधनार हायेत, आणि शाहू मिल वर शाहू म्हराजांचं.
आ.रा.: कायसं न्हाय रे, स्मारक. म्हायत्ये मला. (एक पिचकारी आ.रा. बोलले) मोठ्या लोकांचं बांधतात तसं. लय पैशे देऊन मोठ्ठा पुतळा करतात.
बा.रा.: मंग?
आ.रा.: मंग काय? कधीतरी लोक जातात तिथं, त्याची पूजा-बिजा करतात, हार घालतात. लय मोठी मानसं ती.
बा.रा.: आपन जायचं का बगायला?
आ.रा.: पैशे काय झाडाला लागले व्हय हिथं?
बा.रा.: वेडा का काय? (तोंडातला ऐवज पचकन थुंकत) फुकट! पल्याडच्या वाडीतली लोकं फुकट जातात कोकण रेल्वेनं. लय लोकं जातात, आरडा-ओरडा करायचा मंग ऐशीतबी मिलते जागा.
आ.रा.: ऐशी? मंग आपल्या हिथंच करू कि तसलं.. मिल हाये का आपल्या गावात?
बा.रा.: ठेल्ये बा नं. माळावर जागा हाय पाटलाच्या घराशेजारी, पन कोन जात न्हाय तिकडं म्हापुरुष येतो म्हने रातच्याला. म्या पन बगीतलाय दिवा लागलेला.
आ.रा.: लय ब्येस, सकाळच्याला नसतोय न तो, तेवाच जाऊ आनी. घाबर्तो कशाला? "घड्याळ" बरोब्बर वेळ दाखवत असताना घाबरायचं व्हय... शालेतले "एरकुंडवार" मास्तर गेले बग गुदस्ताला, त्यांचंच बांदू.
बा.रा.: अल्याड-पल्याडच्या वाडीतली सगळीच पोरं शिकत व्हती कि त्यांच्याकडं, लय पोरं येतील.
आ.रा.: ह्यातली शिकलेली पोरं मुंबैला पन हायेत, ती बी येतील. पण पैका?
बा.रा.: अरे मास्तरांनी शिकवलेली बरीच पोरं निळा, हिरवा, भगवा अन् काळा-पांडरा कोट घालून फिरतात. शिरीमंत हायेत ती. त्यांनी नाय दिला पैका तर चार-चौगात लाज जाईल त्यांची. देतीलच ते.
आ.रा.: चालल, जागाबी पडूनच हाये निस्ती. गावात रस्ते बी न्हायीत, फोन बी चालत न्हाईत. पुतळा ठेवला कि मंत्री आनु बोलावून हिथं. शेमकारांचा बन्या हाये नवं का मंत्रालयात... रस्ते व्हतील आनी फोन बी चालू व्हतील.
बा.रा.: उद्या फेपरला बातमी द्यायची मंग... "सोनवाडीत माननीय एरकुंडवार मास्तरांचे स्मारक झालेच पाहिजे" आनी त्यापायी सर्वांनी मुंबैला जायचे मोर्चा घेऊन. अल्याड-पल्याडच्या वाडीतली पोरं येतील सगली फुकटात जायचं मुंबैला म्हनून.
आ.रा.: होय होय, आत्ताच वेल हाये, गंगा व्हायला लागली कि हात धून घ्यायचे असतात.
बा.रा.: कोन म्हनतं सरकारकडं पैका नाय, स्मारकं बांधायला पैका हाय. कोन म्हनतं जमीन नाय.. हट्... मुंबैला पन जमीन हाय स्मारकासाठी फुकट वाटायला.... सगलं मीलतं, फकस्त पाटीवर मदतीचा "हात" हवा.
तोंडात तंबाखूची नवीन गोळी भरत आ.रा. आणि बा.रा. शिंपणं काढायला निघून गेले.
आ.रा. (सुपारी कातरत): बाब्या, ह्ये पायलं का फेपरात?
बा.रा.: मंग तर, त्याशिवाय दिवस सुरु होत नाय आपला.
आ.रा.: चित्र नव्हं, वाचत बी जा जरा.
बा.रा.: काय हाय? त्ये होय.. शेजारच्या वाडीतून परवा लोकांना घेऊन जात होते मुंबैला, ऱ्हायाला, खायला बी देनार व्हते, (अंगठा तोंडाकडे नेत, हळू आवाजात) ह्याची पण सोय व्हती. म्हने कोनाच्या तरी मागनं "मीलालीच पायजे" एवडच वरडायचं.
आ.रा.: पल्याडच्या वाडीतली पण मुंबैला गेली व्हती, कसल्याश्या पार्कात हुभं ऱ्हायाचं व्हतं आळीपाळीनं कशाभोवती. (ओठांच्या मागे तंबाखूची गोळी सारत आ.रा. बोलले.)
बा.रा.: फुकटची मानसं निस्ती. त्ये मारू देत, ह्ये ऐकलं का? त्यो पोष्टातला गन्या सांगत व्हता, पेपरात आलंय कि इंदू मिल वर बाबासाहेबांचं कायसं बांधनार हायेत, आणि शाहू मिल वर शाहू म्हराजांचं.
आ.रा.: कायसं न्हाय रे, स्मारक. म्हायत्ये मला. (एक पिचकारी आ.रा. बोलले) मोठ्या लोकांचं बांधतात तसं. लय पैशे देऊन मोठ्ठा पुतळा करतात.
बा.रा.: मंग?
आ.रा.: मंग काय? कधीतरी लोक जातात तिथं, त्याची पूजा-बिजा करतात, हार घालतात. लय मोठी मानसं ती.
बा.रा.: आपन जायचं का बगायला?
आ.रा.: पैशे काय झाडाला लागले व्हय हिथं?
बा.रा.: वेडा का काय? (तोंडातला ऐवज पचकन थुंकत) फुकट! पल्याडच्या वाडीतली लोकं फुकट जातात कोकण रेल्वेनं. लय लोकं जातात, आरडा-ओरडा करायचा मंग ऐशीतबी मिलते जागा.
आ.रा.: ऐशी? मंग आपल्या हिथंच करू कि तसलं.. मिल हाये का आपल्या गावात?
बा.रा.: ठेल्ये बा नं. माळावर जागा हाय पाटलाच्या घराशेजारी, पन कोन जात न्हाय तिकडं म्हापुरुष येतो म्हने रातच्याला. म्या पन बगीतलाय दिवा लागलेला.
आ.रा.: लय ब्येस, सकाळच्याला नसतोय न तो, तेवाच जाऊ आनी. घाबर्तो कशाला? "घड्याळ" बरोब्बर वेळ दाखवत असताना घाबरायचं व्हय... शालेतले "एरकुंडवार" मास्तर गेले बग गुदस्ताला, त्यांचंच बांदू.
बा.रा.: अल्याड-पल्याडच्या वाडीतली सगळीच पोरं शिकत व्हती कि त्यांच्याकडं, लय पोरं येतील.
आ.रा.: ह्यातली शिकलेली पोरं मुंबैला पन हायेत, ती बी येतील. पण पैका?
बा.रा.: अरे मास्तरांनी शिकवलेली बरीच पोरं निळा, हिरवा, भगवा अन् काळा-पांडरा कोट घालून फिरतात. शिरीमंत हायेत ती. त्यांनी नाय दिला पैका तर चार-चौगात लाज जाईल त्यांची. देतीलच ते.
आ.रा.: चालल, जागाबी पडूनच हाये निस्ती. गावात रस्ते बी न्हायीत, फोन बी चालत न्हाईत. पुतळा ठेवला कि मंत्री आनु बोलावून हिथं. शेमकारांचा बन्या हाये नवं का मंत्रालयात... रस्ते व्हतील आनी फोन बी चालू व्हतील.
बा.रा.: उद्या फेपरला बातमी द्यायची मंग... "सोनवाडीत माननीय एरकुंडवार मास्तरांचे स्मारक झालेच पाहिजे" आनी त्यापायी सर्वांनी मुंबैला जायचे मोर्चा घेऊन. अल्याड-पल्याडच्या वाडीतली पोरं येतील सगली फुकटात जायचं मुंबैला म्हनून.
आ.रा.: होय होय, आत्ताच वेल हाये, गंगा व्हायला लागली कि हात धून घ्यायचे असतात.
बा.रा.: कोन म्हनतं सरकारकडं पैका नाय, स्मारकं बांधायला पैका हाय. कोन म्हनतं जमीन नाय.. हट्... मुंबैला पन जमीन हाय स्मारकासाठी फुकट वाटायला.... सगलं मीलतं, फकस्त पाटीवर मदतीचा "हात" हवा.
तोंडात तंबाखूची नवीन गोळी भरत आ.रा. आणि बा.रा. शिंपणं काढायला निघून गेले.
No comments:
Post a Comment