लिंगाणा भाग I

लिंगाणा

अरे रवळ्या-जावळ्याला जाऊन आलो, २ दिवसांत साल्हेर-सालोटा-मुल्हेर-मोरा आणि हरगड पण केला. धोडप रेंज केल्ये का? न्हावी-रतनगड राहिला रे, SRT (सिंहगड-राजगड-तोरणा) केला २ दिवसांत.. बोराट्याची नाळ, सिंगापूरची नाळ अश्या गोष्टी कानावर पडत होत्या. असले विचित्र वाटणारे शब्द बोलणारा हा अर्थातच हा कबिला सिंहगड किंवा राजगडला पिकनिकला निघाला नव्हता किंवा आपापल्या KTM/ढुगढुगगाड्या (बुलेट) काढून फाटक्या सायलेन्सरचे आवाज करत कामशेतकडेही निघालेला नव्हता. हा कबिला निघाला होता लिंगाण्याला! बहुतांशी दुर्लक्षित किल्ल्यांवर किल्ले-सदृश काहीच अवशेष राहिले नाहीयेत त्यातलाच हाही एक किल्ला, नव्हे प्रचंड सुळकाच!

एका हाताला तोरणा, एका बाजूला रायगड, असा मधेच दिमाखात उभा हा लिंगाणा... WTA ग्रुप बरोबर ह्या सुळक्यावर जायचे होते. Climbing/Rapelling चा अनुभव Must होता. सगळे गडी expert आणि मी त्यात फ्रेशर भासत होतो. पाबे घाटातून गाडी वेल्ह्याकडे लागली. राजगड-तोरणा त्यांच्या आठवणी जाग्या करत होते. वेल्हे आले. आता जेवणासाठी ब्रेक होता. इथे एक तरुण भेटला, शुक्रवारी तोरणा करून शनी-रवि आमच्याबरोबर लिंगाण्याला येत होता. साधारण १३५ किल्ल्यांची धूळ मस्तकी बाळगून होता. ५१ वर्षाचा तरुण होता तो! तसे गाडीतले माझ्या वयाचे काही जण १०० चा बिल्ला बाळगून होतेच. मी आपला उद्याचा विचार करत होतो. १००० फूट Climbing & Rapelling... चेष्टा नाही. AMK केला होता. पण... AMK केल्यावरही “पण” येतो तो लिंगाण्याला...

चिंता कसली होती? WTA चा म्होरक्या प्रसाद कसलेला गडी होता. १७ वेळा लिंगाण्याबरोबर खेळून १८ व्यांदा आम्हाला घेऊन आला होता. इंद्रा, शेखर हेही गडीही जोरदार होतेच की. ते पर्वतीवर फिरायला आल्यासारखे आले होते. चिंता जेवणाचीही नव्हती. योगिता आणि पूजा यांच्या अनुभवी हातात त्याची धुरा होती. चिंता होती ती माझ्यासारख्या नवख्या लेकराला लिंगाणा आपल्या अंगा-खांद्यावर खेळायला देईल का? आम्हाला त्याच्यावर बागडायचे होते, चढाई करून विजयोन्मादाने मस्तकी पाय ठेऊन चीत्कारायचे नव्हते. आठवणींच्या भात्यात अजून एक मोलाची आठवण खोचायची होती.

एका खडतर रस्त्यावरून “मोहरी” गावात पोचलो. तिथे पाण्याची व्यवस्था होती. रिकाम्या झालेल्या बाटल्या भरून घेतल्या, उद्या लिंगाण्यावरच्या टाक्यातले पाणी मिळेस्तोवर हेच पुरवायचे होते. आज शनिवारी फक्त रायलिंग पठारावर जाऊन फोटो, जेवणे, झोपणे हाच कार्यक्रम होता. हार्नेस, डिसेंडर, कॅरॅबिनर वगैरे दागिने वाटप झालं आणि रायलिंग पठाराकडे निघालो. सामान टेंट लावायच्या जागी ठेऊन कॅमेरा फक्त घेतला. प्रशस्त पठार, समोर लिंगाण्याचा सुळका, ज्याच्या अर्ध्या उंचीपर्यंत आत्ताच आम्ही होतो. त्याच्यामागे रायगड. त्यावर समाधी, जगदीश्वराचे मंदिर आणि त्यामागे होणारा सूर्यास्त... कितीतरी वेळ हे विहंगम दृश्य डोळ्यात साठवत होतो. कॅमेरात काही फोटो टिपून टेंटच्या जागेवर परतलो. टेंट तयार होते. स्वयंपाकाची तयारीही चालू झाली होती. सुगरणी कामाला लागल्या होत्या. प्रसादाने वाटलेले दागिने घालून कसे सजायचे ते सांगितले. समोर लिंगाणा आहे हे विसरून चालणार नव्हते. १७ मोहिमांचे साक्षीदार गंभीरपणे सांगत होते. काही जणांचा धीर सुटलाही असेल, माझ्या मनात मात्र लिंगाणा पक्का होत होता. भेटायचेच होते उद्या त्याला... नक्की!

रायगडावरील जगदीश्वर मंदिर आणि सूर्यास्त

टोमॅटो सुपचा वास यायला लागला होता. आपापल्या टेंटमधे समान ठेऊन सूप, मग बिर्याणी आणि बरोबर संगीताचा आस्वाद घेतला. टेंटमधे घुसून झोपलोही. जेमतेम १० - १०:३० वाजले असतील. पण सकाळी (?) ३ ला उठायचे होते. गजर होण्याआधीच उठून तो होण्याची वाट बघायची परंपरा कायम ठेवत ३ च्या आधीच जाग आली होती. बाहेर चिडीचूप होती. कोणीही जागे झाले नव्हते. परत टेंटमधे घुसलो. स्लीपिंग बॅग वर १५-२० मिनिट लोळल्यावर मात्र विको घेऊन बाहेर आलो. तोंड धुवून घेतले. पाणी प्यायले. वाघ मारण्यासाठी निघालो पण पहाटे ३ ला चंद्रप्रकाशात वाघ येणार कुठून? प्रयत्नांती परमेश्वर! विजयी मुद्रेने परतलो. डोक्यावरच्या टॉर्च पेटवून सगळे शिकारी वाघ मारायला जात होते. चहा घेतला. दागिने घालून सजून बसलो. मॅगी हाणून ४:१५ च्या दरम्याने बोराट्याची नाळ उतरायला सुरुवात केली. डोक्यावरच्या टॉर्चच्या प्रकाशात जेवढा भाग दिसत होता तेवढाच. बाकी प्रसादच्या मागून गप्पा मारत चाललो होतो. गाणी मात्र ठेवणीतली काढली होती त्यांनं... २ ठिकाणी अँकर लावला आणि ५:३० च्या आतच घळीत पोचलो. काल ज्या रायलिंग पठारावर आम्ही होतो, ते आता पाठीशी उंच झाले होते. समोर लिंगाणा बोलावत होता.

बोराट्याची नाळ उतरताना पहाटे ५ वाजता

प्रसादने कामगिरी सुरु केली होती. इंद्रा, शेखर, विनायक, निलेश वगैरे गडीही कामाला लागले. दोर लावत होते. ५:४५ च्या दरम्याने आम्हीही चढाईला सुरुवात केली. समोरच्याच्या मागून जात होतो, गरजेपेक्षा जास्त काही दिसतच नव्हते. कधी दोर धरत होतो तर कधी दगड धरून चढत होतो. अँकर पक्का असल्याची खात्री करूनच चाललो होतो. साधारण ५ पॅच असणार होते. पहिलाच overhang होता. त्याचा प्रत्यय लवकरच आला. एका ठिकाणी माझ्यासमोर असलेला हर्षल घळीत अडकला. त्याच्या उंचीच्या जोरावर तो वर पोचला. मी प्रयत्न सुरु केला, पण वरच्या Hold पर्यंत हातच पोचत नव्हता. जोर करून दोन्ही हात दोरीला धरून स्वतःला अक्षरशः वर खेचून घेतले. घळीतून वर पोचलो होतो. पॅच अर्थातच साधा नव्हता. मधेच watch-out आवाज आणि मागून एखादा दगड येई. असेच अँकर change over करत करत जवळ जवळ ५०० फूट चढून गेलो. डाव्या बाजूला पाण्याचे टाके होते. दुपारी उतरून इथे परत येईपर्यंत पाणी पुरवायचे होते. तांबडे फुटायला लागले होते. सूर्य तोरण्याच्या मागून डोकावू लागला होता. कॅमेरा बॅगेतच होता. परत चढाईला सुरुवात केली. आता उन आले होते, छान दिसू लागले होते. सूचनाही पॅच प्रमाणे बदलत होत्या. कुठे पाय ठेवायचा, कुठे नाही, कुठला दगड ठिसूळ झालाय हे एकमेकांना सांगत वर-वर जात होतो. आता तोरण्याच्या मागे धुसर राजगडही दिसत होता. आपण किती उंचीवर आलो हेही आता दिसत होते. उन्हं तापायाच्या आत वर पोचायचे होते.

उंचीची मर्यादा लक्षात घेऊन चढत असलो तरी वेग कमी होऊ दिला नव्हता. कधी कधी सुरक्षेसाठी असलेल्या अँकरचाही त्रास होत होता, मधेच पायात येत होता. पण तो काढायची परवानगी नव्हती. मीही आगावूपणा करणार नव्हतो. कधी दोर पकडून तर कधी फक्त हातावर जोर देऊन वर चढत होतो. पायातून दगड सुटणार नाही याचीही काळजी घेत होतो. सेफ जागा सापडली की फोटो काढायचा मोहही आवरत नव्हता. मोबाईलमधून फोटो काढत होतो. ९ च्या आत आम्ही ६ जण शिखरावर होतो. थोड्या वेळातच सगळे वर पोचले. समोर रायगडावर जगदीश्वराचे मंदिर स्पष्ट होते. मागे रायालिंग पठार आणि त्या शिखरावर आम्ही साधारण १८ जण!